Yörenin Fiziki Yapısı ve Özellikleri - Bozkır Dedikleri

BOZKIR YÖRESİNİN FİZİKİ YAPI VE ÖZELLİKLERİ

Bozkır ve yöresi Konya’nın güney doğusunda, Toros dağlarının kuzey eteklerinde yer alır. Antik Çağda "isaura" olarak adlandırılan bölgenin batısında Pisidia, doğusunda Kappadokia güneyinde Kilikia bölgeleri bulunur. Konya’nın Bozkır, Hadim, Taşkent, Ahırlı, Yalıhüyük ilçeleri bu bölgede yer alır. Bölge Çarşamba çayı ve Göksü nehrinin kaynak yeri olup, rakım 1220-2890 metre arasında değişmektedir. Orta Toroslar’da batıdan doğuya doğru uzanan Yıldız dağı 2619 metre, Geyik dağları 2890 metre, Çiğdemli dağ 2557 metre, Ak dağ 2720 metre. Bu dağlar bölgenini önemli dağları olup, bu dağların yükseltileri ve uzanmış konumları Akdeniz’e inişi zorlaştırmaktadır.

Günümüzden 23 000 yıl önce Boz dağlar ve Karaman arasındaki ova kesiminde yüz kilometre uzunluğunda ve on beş metre derinliğinde bir göl bulunmaktaydı. İklim koşuları nedeniyle göl kurumuş ve gölün verimli aliviyon tabanı ekim için uygun ortam hazırlamıştır. Bu uygun ortamda ilk yabani buğday ekimi yapıldığı araştırmalarda ortaya çıkmıştır. Prehistorik çağda, Suğla ve Beyşehir gölü çevresinde, neolitik çağda (yontma taş devri) Çarşamba çayı ve Göksu nehir yatağının çevresinde önemli yerleşim birimleri kurulmuştur.   

(Dipnot: Hasan Bahar "İsaura Bölgesinin Antik Çağdaki Yerleşim Merkezi", "Eski Çağ Araştırmaları")

a-İklim:

     Orta Toroslarda yer alan Bozkır, hadim, Taşkent Akdeniz iklim kuşağında yer almasına rağmen Toros dağlarının yükseltisi nedeniyle bölge yoğun kar yağışı etkisi altında kalır. Rakımın yüksek olması, ayrıca karasal iklim ile Akdeniz ikliminin geçiş alanı konumunda olması nedeniyle yöre Konya’nın en fazla kar yağan bölgesi durumundadır. 

     Yaz ve kış mevsim arasındaki ısı farkları fazladır.  Sıcaklığın etkisiyle düzlüklerde otlar çabuk kururken dağlık kesimlerde uzun süre yeşil çayırlıklar bulunmaktadır. Yağışlar; mayıs, kasım, aralık, ocak, şubat, mart ve nisan aylarında düşer. Haziran ,temmuz ve ağustos ayları kurak geçer. Kar yağışıkasım-mart döneminde görülür

     b-Akarsu ve Göller:

     1-Çarşamba Çayı:

     Çarşamba çayı, Konya’nın en büyük en önemli kapalı havza su kaynağıdır. Çay’ın kaynağı Sarot Yaylasından Aygır kaynağıyla çıkar. Halk arasında Ulu çay adıyla bilinir. Bozkır merkezinden geçerek Mavi Boğazında Beyşehir Gölünden ve Suğla Gölünden gelen Çarşamba kanalıyla birleşir. Çumra’nın Apa kasabasında bulunan Apa Barajını besler.  Apa Barajında toplanan suları Çumra ve Konya ovasının sulanmasında kullanılır. 2008 yılında yapımına başlanan Mavi Tünel ile Bağ Başı ve Bozkır barajlarının suları da Apa barajına akıtılacaktır.

     2-Göksu Nehri:

     Göksu Nehri Taşeli Platosun’dan doğar ve Toros dağları boyunca derin kanyondan geçer. Taşeli yaylasından ve Geyik dağlarının sularından beslenerek Akdeniz’e dökülür. Uzunluğu 250 kilometreden fazladır. Göksu nehrinin iki kolu vardır. Hadim-Bozkır kolu ve Ermenek kolu Taşeli yaylalarının sularıyla beslenerek derin vadilerden geçerek Silifke’de Akdeniz’e dökülür. Üzerine Ermenek sınırları içersin de Ermenek ve Gezende Barajı kurulmuştur. 2008 yılında Bozkır-Hadim sınırları içerisinde Bağbaşı Barajı’nın, 2011 yılında Bozkır Barajının yapımına başlanmıştır. Mavi Tünel ile Çarşamba çayına bağlanıp Apa barajına destek sağlanması amaçlanmıştır

     3-Suğla Gölü:

     Suğla gölü Seydişehir ovasının düzlük kısmında oluşmuş bir göldür. 165 kilometre karelik bir alanı kaplar. Ahırlı ve Yalıhüyük ilçeleri sınırları içerisinde kalan kısmı 61 000 metre karedir. Seydişehir Akçay, Özler çayı ve Beyşehirden gelen Çarşamba kanalı ile beslenir. Gölün suları Çatmakaya (Arvana) yönünde akar. Burada düdenlere girer. Çarşamba kanalı ile Apa barajına akar. Düzensiz beslenmesi ve derin olmayışı yazın suların çekilmesine neden olur. Suların çekildiği yerlere nohut, buğday, arpa ekimi yapılır. DSİ bu düzensizliği ve düdenlere su kaçışını önlemek için ıslah ve depolama çalışması yapmıştır. Fazla sular depolanıp konturollu şekilde Apa barajına verilmektedir.